Zespół Aspergera oraz następujące w jego wyniku problemy rozwojowe u dzieci, są niestety dostrzegane później aniżeli w przypadku zaburzeń związanych z autyzmem. Mylące jest przede wszystkim to, iż następuje u nich rozwój mowy, choć czasem zaburzony, a kłopoty z zachowaniem tłumaczone są niewłaściwemu wychowywaniu ich przez rodziców. Warto jednak bacznie przyglądać się dziecku, które przez otoczenie jest postrzegane jako zwyczajnie niegrzeczne, uparte czy wręcz agresywne, bo symptomy zespołu Aspergera można tak naprawdę zauważyć zanim dziecko wejdzie w wiek przedszkolny.
Choć zespół Aspergera jest zaburzeniem ze spektrum autyzmu, jest całkowicie odrębną jednostką kliniczną, dlatego nie można uznawać, iż jest to jego odmiana. Jedynie niektóre z objawów są takie same jak w przypadku autyzmu właśnie.
Obserwując dziecko na jego początkowych etapach rozwoju, można już spostrzec pierwsze oznaki tego, iż nie przebiega on tak jak powinien. Warto tutaj wspomnieć chociażby o takich przejawach nietypowego zachowania jak brak częstego nawiązywania kontaktu wzrokowego, kiedy dziecko nie podążą oczami za osobami czy nie obserwuje z zainteresowaniem różnych przedmiotów. Dzieci te również znacznie mniej gaworzą i nie słuchają z ciekawością tego co mówią dorośli. Bywają też wyjątkowo spokojnie, lub bardzo nadpobudliwe.
Wszystkie te symptomy zaczynają być wyraźnie widoczne pomiędzy pierwszym a drugim rokiem życia. Wtedy to możemy zauważyć, że dziecko nie ma dobrze rozwiniętych umiejętności związanych z kontaktami społecznymi. Specyficzny jest brak naśladowania, spontanicznego uśmiechania się, czy wykonywania różnych gestów, takich jak chociażby wskazywanie na coś palcem.
Pomijane są więc ważne etapy rozwoju, a przy tym zaobserwować można jeszcze większe zaburzenia zachowania. Jest to na przykład powtarzanie tych samych zachowań oraz wypowiedzi, kiedy dziecko używa wciąż tych samych zdań, określeń czy gestów, albo akceptuje tylko konkretne ubrania czy zabawki. Łatwym do zauważenia objawem jest też stereotypie, czyli powtarzanie przez dziecko określonych czynności.
Niestety do tej pory powtarza się nieprawdziwe stwierdzenie, iż system językowy u dzieci z zespołem Aspergera rozwija się we właściwy sposób. Nie jest to jednak prawdą, a skierowanie uwagi na dość charakterystyczny rozwój mowy u tych dzieci, może przyśpieszyć rozpoznanie tego zaburzenia. Czymś co powinno nas zainteresować jest sytuacja, w której maluch przyswaja sobie nowe słowa, ale nie jest w stanie nauczyć się nazw osób, czy też imion poszczególnych ludzi w jego otoczeniu.
To, że u dzieci z zespołem Aspergera można zauważyć chęć komunikacji i nawiązywania kontaktu przy pomocy języka, jest cechą, która odróżnia to zaburzenie od autyzmu. Zwykle próbują się one porozumieć z otoczeniem, gdy pragną zaspokoić swoje potrzeby. Swoje pierwsze słowa wymawiają one tak jak inne dzieci, około pierwszego roku życia, ale nie są to z pewnością typowe słowa. Z tego też względu, często mówi się o wysokim poziomie intelektualnym takich dzieci.
Kiedy jednak przyjrzymy się temu w jaki sposób budowane są przez nie pełne zdania i dłuższe wypowiedzi, z pewnością zauważymy już, że ich rozwój mowy nie jest właściwy. W związku z tym, iż nie posiadają oni własnych kompetencji w tym zakresie, doskonale radzą sobie z zapamiętywaniem całych zdań, które słyszą z ust dorosłych czy w telewizji. Ich język staje się więc niezwykle dojrzały i stosunkowo trudny, przez co zostają wysnute nieprawidłowe wnioski o nieprzeciętnie rozwiniętym intelekcie malucha. Ale trzeba zwrócić uwagę na to, że recytując całe fragmenty bajek albo zasłyszanych rozmów, dzieci te jednocześnie nie są w stanie sformułować odpowiedzi na najprostsze pytania.
Przez to jakiego języka używają te dzieci, postrzegane są jako niezwykle uzdolnione, z nieprzeciętnymi umiejętnościami poznawczymi. Niestety wypowiadane przez nie bardzo trudne słowa nie współgrają z poziomem wiedzy na temat otaczającego je świata. Nie można mówić o ich właściwym rozwoju poznawczym, choćby ich wyjątkowe zainteresowania naprawdę nas zaskakiwały.
Dzieci z zespołem Aspergera nie są w stanie zrozumieć bardzo prostych pytań czy wypowiedzi, przez co w wielu przypadkach zachowują się agresywnie, lub wręcz przeciwnie biernie. Oprócz tego, mają problemy z czynnościami, które wynikają z posiadania zdolności naśladowania oraz zdolności sekwencyjnych. Jest to spowodowane nieprawidłowym działaniem ich lewej półkuli mózgu i dysfunkcją neuronów zwierciadlanych. To natomiast oznacza duże problemy z samoobsługą, rozpoznawaniem emocji własnych, jak i osób z ich otoczenia, czy też trudności we współdziałaniu w większej grupie.